Als vrouw alleen op reis: onze reisbegeleidsters doen het voor

Dat Joker en Karavaan dé broedplaatsen bij uitstek zijn voor reizigers met wilde plannen, hoeft niet te verbazen. Heel wat vrouwelijke collega’s en reisbegeleidsters beslisten op een gegeven moment om op hun eentje voor lange tijd de wereld in te trekken. Alleen op reis als vrouw: “Respect!”, denken wij dan. En ook wel: hoe pak je dat aan?

Lees de aanstekelijke avonturen van Liesbeth Denis, Ine Van der Stock, Lut De Naeyer, Jill De Schrijver, Nele De Sloover, Melde Van Ingelgom, Prisca Donadoni, Astrid Herbosch, Anja Coulier, Masha Tack, Liesbet Van Huffelen en Mieke Batjoens.

De drang om te vertrekken

Alleen reizen als vrouw, je moet er wel een stevige portie lef voor hebben. Je moet het met jezelf doen en hebt niemand om je achter te verbergen. Dat is soms beangstigend en confronterend, maar tegelijk ook erg verrijkend. Hoe zet je in godsnaam de stap om er helemaal in je eentje op uit te trekken?

Ine: Ik was 24 en wilde vier weken ergens gaan rondtrekken, maar ik had geen reispartner. Geen probleem, dacht ik, dan doe ik het wel alleen.

Masha: Ik had altijd al de droom om voor mijn 30ste een wereldreis te maken, liefst met de man van mijn dromen. Plots was ik 35, had ik die ene ridder op het witte paard nog niet ontmoet, en kon ik op mijn werk  tijdskrediet nemen. Een nu of nooit moment!

Astrid: Na 7 heftige jaren kinderpsychiatrie had ik nood aan een herbronningsperiode. Welk continent is er beter geschikt om te verpozen en weer helemaal zen te worden dan Azië?

Prisca: Ik voelde een nood om voor langere tijd naar mijn tweede moederland te gaan om zo mijn Italiaanse identiteit te kunnen ontplooien. Door een jaar in Bologna te wonen hoopte ik ook mijn Italiaans te perfectioneren.

Nele: Momenteel woon en werk ik in Aruba. Het klinkt misschien vreemd uit de mond van een reisbegeleidster, maar eigenlijk trek ik niet zo graag rond. Mij geeft het meer voldoening om ergens langere tijd te wonen. Zo bouw je echt iets op, krijg je vrienden, een ‘thuis’ en leer je daardoor de cultuur veel

Meet the locals

Alleen op reis zijn heeft veel voordelen. Je beleeft alles een stuk intenser en kan je omgeving met al je zintuigen in je opnemen. Je doet wat je wil, kan langer blijven of terugkeren naar plaatsen waar je je goed voelt en je reisschema heel flexibel invullen. 

Iedereen kan beamen dat je ook veel sneller mensen ontmoet als je alleen reist, zowel andere reizigers als de lokale bevolking. De taal van bestemming spreken helpt natuurlijk, de foutjes die je maakt nemen je gespreksgenoten er wel bij.

Masha: Als ik in groep reisde leerde ik soms nauwelijks iemand anders kennen, als ik met een vriend reisde dacht iedereen dat we een koppel waren en lieten ze ons met rust. Terwijl ik als ik alleen op reis was echt soms mijn iPod moest opzetten om eens alleen te kunnen zijn.

Anja: De ontmoetingen zijn veel intenser en gaan meteen een stuk dieper. Als je dat wilt natuurlijk, oppervlakkige ontmoetingen kunnen ook perfect. Het voordeel is dat je zelf kunt kiezen hoe lang je contact houdt en hoe diep het gaat.

Lut: Bij lang reizen kunnen die oppervlakkige ontmoetingen soms wel tegensteken, want het zijn meestal dezelfde cliché vragen die de rondreizende gringos aan elkaar stellen.

Liesbet: Als je voldoende Spaans spreekt, is alleen reizen in Latijns-Amerika zalig. Als je de taal goed beheerst geraak je – gelukkig – verder dan de standaard beleefdheidsuitwisselingen. Ik miste dat intense contact later in Azië, omdat het Engels daar toch niet zo goed blijkt te zijn.

Astrid: De lokale bevolking in Rwanda is op het eerste zicht nogal stuurs en achterdochtig. Niet echt hartelijk zoals het Afrikaans cliché doet vermoeden. Dat maakt het moeilijk om contact te leggen. Zo zat ik al enkele middagen alleen te eten in de refter van het ziekenhuis. De collega die naast me zat zei geen woord. Tot ik hem smakelijk eten wenste en hij veranderde in een hartelijke, praatgrage buur. Sindsdien was mijn plaatsje in de refter gereserveerd.

Nele: Als je ergens gaat werken kom je op een heel organische manier in contact met anderen. Je krijgt de tijd om je plek te zoeken en hoeft niet meteen te gaan schreeuwen om gezien te worden.

Alleen op reis, alleen op de wereld

Alleen maar voordelen dus? Helaas is het niet altijd rozengeur en maneschijn.

Astrid: Alleen zijn resulteert soms in eenzaam zijn. Op sommige plekken voel je je niét goed, heb je geen klik en ontmoet je alleen mensen die je willen belazeren.

Masha: As je ziek bent, kan je je echt wel zielig voelen, omdat er niemand is om voor je te zorgen.

Ine: In Peru werd ik eens midden in de nacht wakker en begon, op bijna 4000 meter hoogte in Puno, naar adem te happen. Net wanneer ik alleen in een slaapzaal lag. Toen nam ik me voor om nooit meer alleen te reizen… tot ik 5 jaar later alweer alleen op pad ging.

Anja: Als er iets heftigs gebeurt, is het heel zwaar om dat alleen te verwerken. Zo zag ik in Cambodja iemand sterven. Gelukkig was er toen een vriendin bij me. Dat kunnen delen met iemand, was heel belangrijk voor de verwerking.

Mieke: Sommige dingen zijn ook gewoon leuker als je ze kan delen met iemand en er thuis nog over kan praten.

Astrid: Alleen reizen is vaak ook duurder: je kan geen taxi of kamer delen.  Als vrouw kan je hier en daar je charmes in de strijd gooien en een goeie prijs onderhandelen, maar dat lukt niet altijd. En je wil natuurlijk ook geen verkeerde signalen uitzenden.

Straffe verhalen

“Is dat wel veilig, zo alleen reizen als vrouw?”, hoor je je bezorgde omgeving vragen. Echt onveilig hebben deze reizigsters zich nergens gevoeld. Vaak ben je minder alleen dan je denkt en sluiten er altijd wel andere reizigers bij je aan. Je moet natuurlijk wel op je spullen letten. En enkele voorzorgsmaatregelen nemen, zoals ’s avonds niet alleen in het donker of in gevaarlijke buurten op stap gaan. Een goede tip: luister altijd naar het advies van de lokale bevolking, blijf alert en volg je buikgevoel.

Jill: Ik ben in het buitenland niet voorzichtiger dan in België. Ik lift hier ook niet op mijn eentje. Ik neem wel vaker een taxi. Ik deed dit oorspronkelijk niet, maar lokale vrienden wezen me er op dat het zo goedkoop was dat het belachelijk was dat ik ‘s nachts alleen over straat liep.

Nele: In Aruba vinden de locals alles gevaarlijk, maar ze zijn dan ook nog niet vaak van hun eiland geweest. In vergelijking met Brussel is het hier superveilig – je kan gewoon de auto open laten staan!

Ine: Indien ik toch in een gevaarlijke situatie beland was, probeerde ik me erg zelfzeker te gedragen – waarvoor een cursus zelfverdediging al niet van pas komt.

Mieke: In Nepal deed ik een driedaagse trekking alleen. Ik koos specifiek voor die route omdat er gevaar was voor opstanden van maoïsten bij de andere routes. Niets van gemerkt, tot ik een maoïst tegen kwam. Toen zei ik dat ik van Nederland was, gelukkig maar want hij begon over de Belgen en hun wapenbeleid om de regering te steunen.

Ine: In Costa Rica ging ik het Nationaal Park Corcovado bezoeken. Wat ‘s morgens nog een klein stroompje was, bleek bij terugkomst een wilde rivier te zijn geworden. Gelukkig waren er twee andere mensen die mij hielpen oversteken. De kracht van de stroom was zo hard dat ik anders meegesleept zou zijn door de rivier, recht de nabijgelegen oceaan in. Achteraf hoorde ik ook dat er daar haaien wachtten op verse vis die met de rivier meegevoerd werd. Gelukkig hoorde ik daar niet bij!

Jill: In Nicaragua ben ik tweemaal overvallen. Dat gebeurt er regelmatig, het vaakst bij buitenlanders die er al enkele weken verblijven. Enerzijds word je minder waakzaam, anderzijds is er genoeg tijd voor criminelen om je routines te observeren. De kans is ook groter dat je betrokken raakt met sympathiek lijkende mensen met minder goede bedoelingen.

Liesbet: Ik ben in Latijns-Amerika ook twee keer met geweld overvallen geweest, overdag! Ik was voorzichtig gestart, maar na die overval, het ziekenhuis en de maand herstel, was ik minder spontaan en heel erg op mijn hoede. Later in Azië voelde ik pas hoe ontspannen en veel veiliger reizen daar is tegenover Zuid-Amerika.

Masha: Ik heb bewust een regio uitgekozen die ervoor bekend staat vrouwvriendelijk te zijn.

Nele: Ik was in India in de periode van die groepsverkrachtingen. Op een dag was de laatste bus weg en kreeg ik samen met andere meisjes een lift van twee mannen die nauwelijks Engels spraken. Het werd donker en ze namen niet de normale route. Hoewel het niet evident was, probeerde ik met de twee mannen in gesprek te blijven. De sfeer ontdooide en ik merkte dat we hun sympathie wonnen. Uiteindelijk zijn we zelfs uitgenodigd bij hen thuis en kregen we er een heerlijke maaltijd. Het werd een van mijn beste herinneringen aan die reis. Het is altijd moeilijk om de balans te vinden: als je te veel op veiligheid gefocust bent beleef je niets, maar je mag uiteraard geen nodeloze risico’s nemen.

Macho-manieren

Niet overal wordt op dezelfde manier omgegaan tussen mannen en vrouwen. Onze reizende vrouwen hebben zo hun eigen manier om daar mee om te gaan.

Liesbet: Je bent loslopend wild voor de latino-mannen. Je wordt nooit met rust gelaten: de mannen keuren je, roepen en fluiten je na. Het is heel erg wennen en zoeken hoe je er mee omgaat.

Ine: Ik deed altijd alsof ik getrouwd was en droeg een valse trouwring.

Lut: Humor is het keyword. Ook vriendelijk blijven.

Jill: Ik zie het machismo enkel als een veroveringsdrang: hoe meer vrouwen een man kan versieren, hoe mannelijker het hem maakt. Verder merkte ik weinig verschil in de latino cultuur: vrouwen werken, studeren en hebben een eigen zaak. Mannen stellen dit niet in vraag, integendeel. Op sommige vlakken zoals het huishouden zijn ook de mannen sterk geëmancipeerd.

Astrid: Ik heb het gevoel dat er in Rwanda een grote gelijkheid heerst tussen mannen en vrouwen op de arbeidsvloer, op elk niveau. Thuis mogen sommige mannen de keuken niet binnen van hun vrouw, dat is verboden terrein. Maar of ze dat erg vinden?

Prisca: In Italië heerst de machocultuur. De rolpatronen zijn er meer uitgesproken, maar toch gaan mannen heel respectvol om met vrouwen. In Spanje had ik het gevoel dat de mannen hun vrouw meer in de watten leggen.

Melde: Ik merkte enkel de positieve kanten in Latijns-Amerika: mannen waren vaak galant en behulpzaam.

Jill: Ik heb minder positieve ervaringen in Noord-Afrika. In Egypte kenden sommige mannen de grenzen niet: ze kwamen binnen terwijl ik onder de douche stond of ik vond mijn pyjama in suggestieve houding gedrapeerd terug.

Nele: Ik aanvaard niet alles maar probeer het wel te begrijpen. Zo ben ik een groot tegenstander van vrouwenbesnijdenis, maar in Tanzania probeerde ik wel eerst te luisteren naar de Masai-vrouwen vooraleer ik mijn mening gaf. Ik denk dat je als bezoeker niet de pretentie mag hebben om alles radicaal te veranderen, maar door de dialoog aan te gaan kunnen beide partijen wel tot nieuwe inzichten komen.

Astrid: Eén keer heb ik een klein dorpje in de Oostkust van Bali op stelten gezet door bij mijn duik-instructeur in te trekken (in de logeerkamer wel te verstaan). Totally not done: vrouwen wonen er bij hun familie en na hun huwelijk bij hun echtgenoot.

Liesbeth: In de Filippijnen vonden ze het heel gek dat ik nog niet getrouwd was en nog geen vijf kinderen had.

Sterke vrouwen

Heel wat van de vrouwen die alleen reisden waren verbaasd dat ik hen onder de categorie sterke vrouwen plaatste. Het begrip ‘sterke vrouwen’ is in de meeste landen duidelijk een pleonasme (net zoals bescheiden vrouwen).

Liesbeth: In Nepal werd ik wel eens een sterke vrouw genoemd als ik met mijn zware rugzak de berg op liep. Maar dat kon ik altijd wel terugspelen naar de lokale bevolking: ze lopen er zelf met zware bepakking en op slippers de bergen op en af. Ook de vrouwen.

Nele: Ik ontmoet dagelijks vrouwen die ik veel sterker vind dan mezelf. Ik heb gewoon het geluk gehad om in een welvarend land geboren te worden, ik kreeg alle kansen om te studeren, te reizen en me te ontwikkelen. Ik bewonder mensen die op veel minder vanzelfsprekende manier hun dromen achterna jagen en zonder grote woorden daadwerkelijk een verschil maken.

Astrid: Bij een sterke vrouw denk ik meteen aan Josephine. Zij is stoffenverkoopster op de lokale markt in Kimironko. Ze werkt lange dagen, voedt haar twee kinderen alleen op en onderhoudt nog enkele ‘zussen’: weeskinderen die ze in huis neemt en zo van een dak en inkomen voorziet. Naast een dagelijkse strijd om genoeg eten op de plank te toveren was ze voor mij een rots in de branding.

Anja: De sterkste vrouw die ik ontmoette was Solyda Mon. Het Cambodiaanse onderwijssysteem laat te wensen over: mensen die willen verder studeren kunnen dat in de private schools, maar de armere bevolking kan dit niet betalen. Solyda richtte samen met andere jongeren een schooltje op voor de armere leerlingen in Siem Reap.

Liesbet: Je komt heel veel reizende vrouwen alleen tegen. Tussen de 20 en de 72 (!) jaar. Die laatste wou nog niet achter haar geraniums gaan zitten, tot grote onrust van haar kinderen. Inspirerend!

Verrijkt terug

Reizen kost geld, maar toch kom je vaak rijker terug. Voor een langere tijd alleen rondtrekken, dat doet wat met een mens.

Liesbeth: Ik denk dat je vooral meer kan relativeren. Je bekijkt de zaken vanuit een andere hoek en daar leer je in mijn ogen alleen maar van bij.

Mieke: Op een schooltje voor straatkinderen in Guatemala was het als leerkracht leuk om te zien hoe je met weinig middelen toch heel veel kan bereiken.

Lut: Dankzij het alleen reizen stond ik open voor alles. Door deze openheid ben ik in contact gekomen met spiritualiteit. Meditatie en yoga vormen nu een deel van mijn leven.

Nele: Door de confrontatie met andere werk- en levensomstandigheden ben ik genoodzaakt me aan te passen. Op Aruba vind ik het fantastisch om zonder agenda of een massa keuzemogelijkheden te leven. De enige zekerheden zijn de zon en de zee, de rest zie ik wel.

Kriebelt het bij jou ook om alleen op reis te gaan?

Begint het bij jou ook te kriebelen om er alleen op uit te trekken? Bij Joker helpen we je graag met raad en daad op weg. Samen waren we al in 135 landen, dus we kennen onze wereld! Kom gerust eens langs in één van de 9 Joker-reiskantoren.